Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đang trải qua những biến động mạnh mẽ cùng với sự bùng nổ của Cách mạng Công nghiệp 4.0, phát triển kinh tế địa phương không chỉ là nhiệm vụ cấp bách mà còn là nền tảng vững chắc cho sự thịnh vượng của quốc gia.
Việc thúc đẩy kinh tế địa phương không chỉ giúp cân bằng phát triển vùng miền mà còn tạo ra động lực mới cho tăng trưởng kinh tế quốc gia. Là một chuyên gia kinh tế với hơn 20 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước và tư vấn doanh nghiệp, tôi mong muốn chia sẻ những góc nhìn và kinh nghiệm thực tiễn nhằm đóng góp vào chiến lược phát triển kinh tế địa phương hiệu quả và bền vững.
Hệ thống pháp luật chính là xương sống của mọi hoạt động kinh tế. Việc xây dựng và thực thi một khung pháp lý minh bạch, hiệu quả không chỉ tạo môi trường kinh doanh thuận lợi mà còn thúc đẩy sự phát triển bền vững. Luật Bảo Vệ Quyền Lợi Người Tiêu Dùng 2023 là một bước tiến quan trọng, đặt nền móng cho việc bảo vệ người tiêu dùng trong thời đại số hóa. Điều 10 của luật yêu cầu doanh nghiệp minh bạch thông tin về giá cả và nguồn gốc sản phẩm, với mức phạt lên đến 50 triệu đồng nếu vi phạm. Theo Báo cáo của Bộ Công Thương năm 2023, sau một năm triển khai, tỷ lệ khiếu nại về hàng giả, hàng kém chất lượng giảm 30%, niềm tin của người tiêu dùng tăng lên đáng kể. Điều này không chỉ thúc đẩy tiêu dùng nội địa mà còn tạo điều kiện cho doanh nghiệp nâng cao chất lượng sản phẩm và dịch vụ, từ đó tăng khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế.
Song song đó, Nghị định 08/2018/NĐ-CP và Nghị định 17/2020/NĐ-CP đã loại bỏ hơn 675 điều kiện đầu tư kinh doanh, giúp tiết kiệm thời gian và chi phí cho doanh nghiệp. Theo Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), thời gian trung bình để hoàn tất thủ tục đăng ký kinh doanh giảm từ 22 ngày xuống còn 8 ngày, chi phí giảm 20%. Điều này đặc biệt quan trọng đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa, chiếm 98% tổng số doanh nghiệp, đóng góp 45% GDP và tạo ra 50% việc làm trong nền kinh tế. Việc giảm thiểu các rào cản pháp lý đã thúc đẩy tinh thần khởi nghiệp, tạo điều kiện cho nhiều doanh nghiệp mới ra đời và phát triển.
Luật Giá 2023 đóng vai trò thiết yếu trong việc kiểm soát lạm phát và ổn định kinh tế vĩ mô. Điều 7 của luật yêu cầu công khai giá trần đối với các mặt hàng thiết yếu như gạo, xăng dầu, dược phẩm, nhằm ngăn chặn tình trạng đầu cơ, tăng giá bất hợp lý. Theo Tổng cục Thống kê, mức lạm phát năm 2023 được kiểm soát ở mức 2,8%, thấp hơn so với mục tiêu 4% mà Chính phủ đề ra. Việc ổn định giá cả không chỉ bảo vệ người tiêu dùng mà còn tạo môi trường kinh doanh ổn định cho doanh nghiệp, giúp họ có thể dự báo và lập kế hoạch kinh doanh một cách hiệu quả.
Tuy nhiên, việc triển khai chính sách kinh tế tại địa phương đối mặt với nhiều thách thức như hạn chế về nguồn nhân lực, cơ sở hạ tầng và khả năng tiếp cận công nghệ. Quyết định 18/QĐ-SCT cho phép ủy quyền Ủy Ban Nhân Dân cấp huyện thực hiện thủ tục hành chính trong lĩnh vực công thương đã mang lại hiệu quả tích cực. Sở Công Thương TP. Hồ Chí Minh báo cáo rằng thời gian xử lý hồ sơ giảm từ 15 ngày xuống 5 ngày, tỷ lệ hài lòng của doanh nghiệp đạt 90%. Nhưng ở một số địa phương, cán bộ chưa được đào tạo đầy đủ, dẫn đến việc xử lý hồ sơ chậm trễ hoặc sai sót. Theo Bộ Nội vụ, năm 2023 chỉ có 60% cán bộ cấp huyện được đào tạo về quản lý kinh tế và công nghệ thông tin. Điều này đặt ra nhu cầu cấp thiết về việc đầu tư vào đào tạo và nâng cao năng lực cán bộ để đáp ứng yêu cầu công việc trong bối cảnh mới.
Chuyển đổi số là xu hướng tất yếu trong quản lý nhà nước. Hệ thống “Một cửa điện tử” tại Quảng Ninh là ví dụ điển hình. Thời gian xử lý hồ sơ giảm 50%, chi phí hành chính tiết kiệm được 120 tỷ đồng trong năm 2022. Tuy nhiên, theo Bộ Thông tin và Truyền thông, vẫn còn 40% địa phương chưa triển khai hiệu quả hệ thống này do thiếu hạ tầng và nhân lực. Để khắc phục, cần có chính sách hỗ trợ về tài chính và đào tạo từ trung ương, đồng thời thúc đẩy hợp tác với các doanh nghiệp công nghệ để tận dụng nguồn lực và kinh nghiệm của họ.
Trong dự án hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa tại tỉnh Bắc Ninh mà tôi thống kê năm 2022, chúng tôi đã có danh sách hơn 30 buổi tập huấn về tiếp cận nguồn vốn và công nghệ mới. Kết quả, 70% doanh nghiệp tham gia đã tăng doanh thu trung bình 35%, tạo ra hơn 1.000 việc làm mới. Đây là minh chứng rõ ràng cho thấy, sự hỗ trợ kịp thời và thiết thực có thể mang lại hiệu quả kinh tế rõ rệt. Các doanh nghiệp không chỉ được tiếp cận nguồn vốn với lãi suất ưu đãi mà còn được hướng dẫn cách áp dụng công nghệ vào quản lý và sản xuất, từ đó nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm.
Để thúc đẩy kinh tế địa phương phát triển bền vững, cần xây dựng chiến lược tổng thể với các trọng tâm như nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, thúc đẩy hợp tác công – tư (PPP), xây dựng cơ chế phản hồi hiệu quả và ứng dụng công nghệ số.
Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực là yếu tố then chốt. Việc tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về quản lý kinh tế, luật pháp và công nghệ thông tin cho cán bộ cấp huyện và xã là cần thiết. Theo Ngân hàng Thế giới (World Bank), việc nâng cao năng lực cán bộ có thể tăng hiệu quả quản lý lên đến 25%. Bên cạnh đó, đầu tư vào giáo dục và đào tạo nghề giúp cung cấp nguồn nhân lực chất lượng cho doanh nghiệp địa phương. Tỉnh Đồng Nai đã hợp tác với doanh nghiệp để đào tạo hơn 5.000 lao động kỹ thuật cao, đáp ứng nhu cầu của các khu công nghiệp, góp phần thu hút đầu tư và phát triển kinh tế vùng.
Thúc đẩy hợp tác công – tư (PPP) trong phát triển hạ tầng là giải pháp hiệu quả để huy động nguồn lực xã hội hóa. Dự án cao tốc Bắc – Nam đoạn Ninh Bình – Thanh Hóa theo hình thức PPP đã thu hút hơn 10.000 tỷ đồng vốn tư nhân, rút ngắn thời gian hoàn thành dự án từ 5 năm xuống còn 3 năm. Việc minh bạch hóa quy trình đấu thầu công khai, minh bạch giúp thu hút nhà đầu tư có năng lực. Theo Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD), minh bạch hóa có thể tăng hiệu quả đầu tư công lên 15%.
Xây dựng cơ chế phản hồi hiệu quả từ doanh nghiệp và người dân giúp chính quyền địa phương nắm bắt kịp thời các khó khăn, vướng mắc để có giải pháp phù hợp. Tỉnh Bình Dương với ứng dụng “Bình Dương Trực Tuyến” đã tiếp nhận và giải quyết hơn 5.000 phản ánh trong năm 2023, tăng mức độ hài lòng lên 95%. Việc tổ chức các buổi đối thoại định kỳ giữa chính quyền và doanh nghiệp cũng giúp giảm 30% vướng mắc về thủ tục hành chính, theo Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI).
Ứng dụng công nghệ số trong quản lý nhà nước và hoạt động doanh nghiệp là xu hướng tất yếu. Đầu tư vào hạ tầng công nghệ thông tin, triển khai các hệ thống quản lý điện tử giúp tiết kiệm 20% chi phí hành chính và tăng hiệu quả quản lý lên 30%, theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư. Hỗ trợ doanh nghiệp số hóa thông qua các chương trình đào tạo, tư vấn về thương mại điện tử, marketing số cũng rất quan trọng. Chương trình “Make in Vietnam” đã giúp hơn 10.000 doanh nghiệp nhỏ và vừa chuyển đổi số thành công, tăng doanh thu 40%, mở rộng thị trường và nâng cao năng lực cạnh tranh.
Phát triển kinh tế địa phương là một quá trình liên tục và đòi hỏi sự chung tay của chính quyền, doanh nghiệp và người dân. Từ những kinh nghiệm thực tiễn và bài học rút ra, tôi tin rằng việc triển khai đồng bộ các chiến lược trên sẽ tạo ra sự đột phá trong phát triển kinh tế địa phương. Việc kết hợp giữa khung pháp lý vững chắc, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, thúc đẩy hợp tác công – tư, xây dựng cơ chế phản hồi hiệu quả và ứng dụng công nghệ số sẽ tạo ra một môi trường kinh doanh thuận lợi, hấp dẫn cho các nhà đầu tư và doanh nghiệp.
Với vai trò là một chuyên gia kinh tế và từng giữ vị trí Trưởng phòng Kinh tế tại VNLibs.com, tôi cam kết tận dụng tối đa kiến thức và kinh nghiệm của mình để đóng góp vào sự phát triển chung. Tôi hy vọng những đề xuất và góc nhìn của mình sẽ nhận được sự ủng hộ và góp ý từ quý độc giả và đồng nghiệp, nhằm hoàn thiện hơn nữa các chiến lược phát triển kinh tế địa phương trong thời đại số hóa. Sự thành công của kinh tế địa phương là nền tảng cho sự thịnh vượng và phát triển bền vững của quốc gia.
Tác giả: Nguyễn Ngọc Vĩnh
Tài liệu tham khảo
[1] Văn kiện Đại hội Đảng bộ thị xã Sơn Tây lần thứ XXI, nhiệm kỳ 2020-2025 của BCH Đảng bộ thị xã Sơn Tây.
[2] Luật Thương mại số 36/2005/QH11 ngày 14/6/2005 của Quốc hội.
[3] Luật Phòng, chống tác hại của rượu, bia số 44/2019/QH14 ngày 14/6/2019 của Quốc hội.
[4] Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá số 09/2012/QH13 ngày 18/6/2012 của Quốc hội.
[5] Luật Giá số 16/2023/QH15 ngày 19/6/2023 của Quốc hội.
[6] Văn bản hợp nhất số 11/VBHN-VPQH ngày 08/7/2022 của Văn phòng Quốc hội hợp nhất Luật Sở hữu trí tuệ.
[7] Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng số 19/2023/QH15 ngày 20/6/2023 của Quốc hội.
[8] Luật Cán bộ, công chức số 22/2008/QH12 và Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Cán bộ, công chức và Luật Viên chức số 52/2019/QH14.
[9] Nghị định số 08/2018/NĐ-CP ngày 15/01/2018 của Chính phủ sửa đổi một số Nghị định liên quan đến điều kiện đầu tư kinh doanh thuộc phạm vi quản lý nhà nước của Bộ Công Thương.
[10] Nghị định số 87/2018/NĐ-CP ngày 15/6/2018 của Chính phủ về kinh doanh khí.
[11] Nghị định số 17/2020/NĐ-CP ngày 05/02/2020 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của các Nghị định liên quan đến điều kiện đầu tư kinh doanh thuộc lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ Công Thương.
[12] Thông tư số 13/2020/TT-BCT ngày 18/6/2020 của Bộ Công thương Sửa đổi, bổ sung, bãi bỏ một số quy định về điều kiện đầu tư kinh doanh thuộc lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ Công Thương.
[13] Văn bản hợp nhất số 18/VBHN-BCT ngày 13/3/2020 của Bộ Công Thương hợp nhất Nghị định sửa đổi, bổ sung một số quy định về điều kiện đầu tư kinh doanh trong lĩnh vực mua bán hàng hóa quốc tế, hóa chất, vật liệu nổ công nghiệp, phân bón, kinh doanh khí, kinh doanh thực phẩm thuộc phạm vi quản lý nhà nước của Bộ Công Thương..
[14] Thông tư số 04/2022/TT-BNNPTNT ngày 11/7/2022 của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn hướng dẫn thực hiện hỗ trợ phát triển sản xuất trong lĩnh vực nông nghiệp thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 -2025.
[15] Nghị định số 32/2024/NĐ-CP ngày 15/3/2024 của Chính phủ về quản lý, phát triển cụm công nghiệp.
[16] Nghị định số 55/2024/NĐ-CP ngày 16/5/2024 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.
[17] Nghị định số 156/2018/NĐ-CP ngày 16/11/2018 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Lâm nghiệp.
[18] Nghị định số 91/2024/NĐ-CP ngày 18/7/2024 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 156/2018/NĐ-CP ngày 16/11/2018 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Lâm nghiệp.
[19] Quyết định số 148/QĐ-TTg ngày 24/02/2023 của Thủ tướng Chính phủ về việc ban hành Bộ tiêu chí và quy định đánh giá, phân hạng sản phẩm Chương trình mỗi xã một sản phẩm.
[20] Quyết định số 05/2021/QĐ-UBND ngày 01/4/2021 của UBND thành phố Hà Nội ban hành Quy chế quản lý các nhiệm vụ khoa học và công nghệ cấp thành phố.
[21] Kế hoạch số 60/KH-UBND ngày 15/02/2024 của UBND thành phố Hà Nội về Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo thành phố Hà Nội năm 2024.
[22] Quyết định số 2804/QĐ-UBND ngày 19/5/2023 của UBND thành phố Hà Nội về việc công bố Danh mục thủ tục hành chính thuộc phạm vi chức năng quản lý nhà nước của Sở Công Thương Hà Nội.
[23] Quyết định số 18/QĐ-SCT ngày 15/01/2024 của Sở công thương về việc ủy quyền cho Ủy ban nhân dân cấp huyện thực hiện thủ tục hành chính trong lĩnh vực Công Thương thuộc thẩm quyền giải quyết của Sở Công Thương Hà Nội.
[24] Chương trình khuyến công thành phố Hà Nội giai đoạn 2021 – 2025 (Được phê duyệt tại Quyết định số 4159/QĐ-UBND ngày 17/9/2020 của UBND thành phố Hà Nội).
[25] Quyết định số 23340/QĐ-SNV ngày 29/3/2024 của Sở Nội vụ Hà Nội về việc phê duyệt Đề án vị trí việc làm của các cơ quan, tổ chức hành chính thuộc UBND thị xã Sơn Tây.
[26] Quyết định số 01/2024/QĐ-UBND ngày 27/02/2024 của UBND thị xã Sơn Tây quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Phòng Kinh tế thị xã Sơn Tây.
Bạn đang xem bài viết:
Góc nhìn thực tiễn chiến lược phát triển kinh tế địa phương
Link https://vnlibs.com/kinh-doanh/goc-nhin-thuc-tien-chien-luoc-phat-trien-kinh-te-dia-phuong.html
